PATRON

Kościuszko Andrzej Tadeusz Bonawentura herbu Roch
– polski i amerykański generał

Bohater Polski, Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz Białorusi

Jego nazwisko nosi znajdujący się w Parku Narodowym Kościuszki najwyższy szczyt Australii, wyspa na Alasce, miasto w stanie Missisipi, hrabstwo w stanie Indiana oraz dwa główne mosty w Nowym Jorku.

Patron naszej szkoły pochodził ze średniej szlachty. Urodził się 4 lutego 1746 roku w Mereczowszczyźnie na Polesiu. Jego ojcem był Ludwik Tadeusz Kościuszko, a matką Tekla z Ratomskich. W 1755 roku rozpoczął naukę w Kolegium Pijarów w Lubieszowie, zaś 18 grudnia 1765 r. wstąpił do Korpusu Kadetów Szkoły Rycerskiej w Warszawie, którą ukończył w stopniu kapitana artylerii.

W 1776 roku wyjechał do Ameryki by wziąć udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Jako inżynier wojskowy fortyfikował Filadelfię i obozy amerykańskiej armii północnej. W październiku 1777 r. przez amerykański Kongres został mianowany pułkownikiem. Rozgłos przyniósł mu wkład jego prac fortyfikacyjnych do amerykańskiego zwycięstwa w bitwie pod Saratogą. Wyrazem uznania dla jego umiejętności inżynierskich było powierzenie mu budowy silnej twierdzy West Point nad rzeką Hudson. W uznaniu zasług uchwałą Kongresu 13 października 1783 r. został awansowany na generała brygady armii amerykańskiej. Jeszcze większym wyróżnieniem było przyjęcie go, jako jednego z trzech cudzoziemców, do Towarzystwa Cyncynatów. Order Cyncynata otrzymał 5 maja 1784 r. w Filadelfii z rąk prezydenta Stanów Zjednoczonych Jerzego Waszyngtona. Otrzymał też specjalne podziękowanie, nadanie gruntu (około 250 ha) oraz znaczną sumę pieniędzy, która miała być wypłacona w terminie późniejszym w rocznych ratach.

W następnym roku wrócił do Polski i osiadł w swym majątku Siechnowicze. W 1789 r. został powołany do wojska polskiego w stopniu generała – majora. W 1792 r. w czasie wojny polsko–rosyjskiej walcząc w armii koronnej odznaczył się w bitwach pod Zielenicami oraz pod Dubienką. Po przystąpieniu Stanisława Augusta do Targowicy podał się do dymisji i wyjechał do Lipska.

W 1793 r. z ramienia emigracji polskiej udał się do Paryża, by uzyskać pomoc dla Polski od francuskiego rządu rewolucyjnego. Jednakże jego misja nie powiodła się. Do Polski powrócił w marcu 1794 roku. Po ogłoszeniu insurekcji 24 marca 1794 r. na rynki krakowskim Kościuszko złożył przysięgę i objął władzę dyktatorską jako Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej Narodowej. W czasie trwania walk stosował nową taktykę w zakresie współdziałania broni, starając się rekompensować niedostateczne uzbrojenie i wyszkolenie armii powstańczej. Wykazał duże umiejętności w zakresie fortyfikacji polowych. 4 kwietnia 1794 r. w bitwie pod Racławicami rozbił wojska rosyjskie, co umożliwiło mu spokojniejsze organizowanie armii polskiej i pozyskanie chłopów. Dla zjednania wsi ogłosił dwa uniwersały (pod Winiarami 2.V i Polańcem 5.V 1794 roku) znoszące poddaństwo osobiste i ograniczające pańszczyznę.

Po klęsce w bitwie pod Maciejowicami 10 października 1794 r. ranny został uwięziony w twierdzy pietropawłowskiej w Petersburgu. Po złożeniu przysięgi wierności oraz przyrzeczeniu, że nigdy nie powróci do Polski w 1796 roku został zwolniony przez cara Pawła I. W 1797 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. W 1798 r. Kongres wypłacił mu zaległe pobory, które Kościuszko natychmiast przeznaczył na wykupienie wolności i kształcenie Murzynów. W lipcu 1798 roku przybył do Paryża, gdzie współdziałał przy tworzeniu Legionów Polskich. Sprzeciwiał się jednak wiązaniu sprawy polskiej z Napoleonem, któremu nie ufał. Zmarł 15 października 1817 r. w Solurze w Szwajcarii, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. W 1818 r. trumna z jego zabalsamowanym ciałem została sprowadzona do kraju i 23 czerwca uroczyście złożona w krypcie św. Leonarda na Wawelu.

W 1921 r. polski Sejm podjął uchwałę o sprowadzeniu serca Kościuszki do kraju, co zostało zrealizowane 15 października 1927 r. Od 13 czerwca 1983 r. urna z sercem Tadeusza Kościuszki znajduje się na Zamku Królewskim w Warszawie.